sanatsal belgeler
Unutma Bahçesi
Fürth bilim adamı Dr. Alfred Heilbron ve İstanbul Botanik Bahçeleri
Fürth’teki Yahudi Müzesi Franken’in Türkiyeli iki küratör ile iş birliği içerisinde sergilediği özel bir tohum: Unutma Bahçesi sergisi ve sanatsal araştırma projesi ile Fürth doğumlu Yahudi botanikçi Alfred Heilbronn’u ve onun İstanbul Üniversitesi bünyesinden kurduğu Botanik Bahçesi’ni anıyor.
1885’te Fürth’te bir Yahudi olarak dünyaya gelen Alfred Heilbronn – daha sonra Hıristiyanlığa geçti – Münih’te doğa bilimleri okudu ve doktorasını kazandı. Heilbronn 1914’te Münster Üniversitesi onu botanik profesörü olarak atadı. 1933’te, Nasyonal Sosyalistler sebebiyle pek çok haktan mahrum kalan Heilbronn ilkin görevden uzaklaştırıldı ardından da öğretmenlik lisansı da elinden alındı. Heilbronn bu durumdan İstanbul’daki üniversitenin kuruluş çağrısı ile kurtulabildi. 1935’ten itibaren kuruluşunun bir parçası olduğu Botanik Enstitüsü’nde ders verdi ve bir Botanik Bahçesi kurdu. Emekliliğinin ardından Almanya’ya geri dönen Heilbronn 1961’de Münsterde vefat etti. İstanbul’daki enstitü binası resmi olarak 2017 yılında Diyanet işleri Başkanlığı’na devredildi ve 2018 yılında binanın yıkımına başlandı. Botanik Bahçesi o tarihten bu yana ziyarete kapalı.
Türkiyeli mimar ve sanatçı Dilşad Aladağ ve sanatçı Eda Aslan, bahçenin yıkılma tehdidine karşı bir hatırlama ve hatırlatma mücadelesi veriyor. „Unutma Bahçesi merkezinde şu soruyu soruyor: Bir yeri ve bir vatanı „yeniden yeşertmek“ ve böylece onu hafızada yaşatmak mümkün müdür?“
Fürth’teki sergi, hem Alfred Heilbronn’un yaşadığı vatanını kaybetme, hem de Türkiye’deki işini kaybetme deneyimlerini ses, video ve sanat enstalasyonları ile sanatsal bir şekilde ifade ediyor ve bunu yaparken enstitünün ve ailenin koleksiyonundan gelen arşiv materyallerini içeriyor. Franconia’daki Yahudi Müzesi’nin müze bahçesi ve Fürth şehri de, genişletilmiş küratöryel alanlar olarak kullanılıyor:
orada, İstanbul’daki bahçeden gelen tohumlar filizleniyor, müdahaleler Heilbronn’ların aile tarihini hatırlatıyor. Almanca ve Türkçe olarak sergilenen sergi, Alman-Yahudi akademisyen ve aydınların Nasyonal Sosyalizm’in baskısından Türkiye’ye sığındıkları ve bu sayede hayatta kaldıkları unutulmuş bir tarihi de anıyor. Alman ve Türkiyeli bilim insanlarıyla konferanslar, filmler, paneller ve rehberli turlar, Türkiye’deki Yahudi tarihine ve bir sürgün ülkesi olarak Türkiye’nin rolüne ışık tutuyor.
| yer | JMF in Fürth | UG Neubau | Königstraße 89 |
| süre | 15.7.22 – 26.2.23 |
| giriş ücreti | 6€ | 3€ |